Głównym miejscem dojrzewania do ról rodzinnych i społecznych jest rodzina. To w niej kształtują się zasadnicze, duchowe rysy młodego człowieka, który wnosi całego siebie w swoją własną rodzinę i w życie społeczne. W takiej konfiguracji papież Benedykt XVI podkreślił w encyklice „Deus caritas est”, że
„miłość staje się troską o człowieka i posługą dla drugiego. Nie szuka już samej siebie, zanurzenia w upojeniu szczęściem; poszukuje natomiast dobra osoby ukochanej: staje się wyrzeczeniem, jest gotowa do poświęceń, co więcej, poszukuje ich„[1].
Oznacza to, że człowiek obdarowuje drugiego człowieka całym życiem. To obdarowywanie rozpoczyna się w rodzinie.
Publikacja „Od małżeństwa do społeczeństwa. Wybrane zagadnienia z nauki społecznej Kościoła” jest owocem troski o duszę miłości i duszę rodziny, która na zewnątrz wyraża się duszą życia społecznego. Całość publikacji składa się z trzech części: z tekstów poświęconych problematyce rodziny, w ramach varie – z artykułów prezentujących wybraną tematykę z zakresu kwestii społecznych i części hasłowej.
W pierwszym artykule ksiądz dr Piotr Gąsior, dziennikarz, antropolog wykształcony w Rzymie i duszpasterz małżeństw i rodzin, porusza rzadko omawiany problem czułości w życiu św. Joanny Beretty Molli w świetle nauczania ks. Wojtyły i papieża Franciszka. Zwraca uwagę na fakt, że czułością charakteryzują się ludzie silni, mający odwagę przeżywać miłość w formie daru. Chodzi o czułość, która wyrasta z uczuciowości i przejawia się nie tylko w miłości mężczyzny do kobiety, ale wykracza daleko poza nią i dotyczy każdej osoby. Świadomość relacji miłości i przyjaźni prowadzi do „wzajemnego współodczuwania”.
W drugim artykule ks. dr hab. Wojciech Zyzak, profesor Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II i dziekan Wydziału Teologicznego UPJP2 skupia się na podstawowych elementach duchowości małżeństwa i rodziny. Podkreśla integralne spojrzenie na duchowość w cielesności, które można głębiej zrozumieć w kontekście sakramentalnego małżeństwa, będącego drogą, znakiem i współuczestniczeniem w owej miłości. Zwraca uwagę na rzeczywistość małżeńskiej jedności ciał dokonując prezentacji teologii ciała od duchowości eschatologicznej do inkarnacyjnej.
W trzecim artykule ks. dr Sławomir Bukalski, psycholog, adiunkt Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Szczecińskiego i biegły sądowy metropolitalnego sądu Archidiecezji Szczecińsko-Kamieńskiej sygnalizuje zagrożenia trwałości małżeństwa pojawiające się w okresie przedmałżeńskim. Stawia kluczowe pytanie: czy psychospołeczne uwarunkowania niepowodzenia życia małżeńskiego mają swój początek w okresie przedmałżeńskim, czy też pojawiają się dopiero w małżeństwie? Podaje, że najczęściej pojawiającymi się uzasadnieniami w procesach rozwodowych są – niedojrzałość osobowości, współżycie seksualne dokonujące się w przedmałżeńskich wspólnotach, prowadzących nieraz do zdrad w małżeństwie i uzależnienia od używek, od aktywności lub od braku aktywności.
W czwartym artykule dr n. med. Ewa Kucharska, dyrektor Centrum Medycznego „Vadimed” i wykładowca Medycznego Centrum Kształcenia Podyplomowego CM Uniwersytetu Jagiellońskiego prezentuje problematykę marginalizacji seniorów – w tym także w rodzinie – na przykładzie osób starszych z chorobami układu kostno-stawowego. Zauważa, że grupa marginalna 7 powstaje wtedy, kiedy następuje ograniczanie określonym osobom i środowiskom dóbr materialnych i duchowych. Dodatkowo lekceważone są niezbędne warunki gwarantujące pełne uczestnictwo w życiu społeczeństwa. Do takiej grupy należą seniorzy z chorobami układu kostno-stawowego.
Drugą część – tak zwaną część varie – rozpoczyna profesor Irena Kamanova z Wydziału Nauk Pedagogicznych na Uniwersytecie Katolickim w Rużomberoku i wykładowca opieki zdrowotnej i pomocy społecznej na Uniwersytecie św. Elżbiety w Bratysławie. Zauważa ona, że każdy obywatel ma prawo do opieki socjalnej, która przejawia się nie tylko w pomocy finansowej, ale przede wszystkim obejmuje szeroki wachlarz usług opiekuńczych. Przedstawia także następujące cele opieki socjalnej – integracja społeczna, redukcja nierówności, podniesienie standardu życia osób niepełnosprawnych i pomoc w pokonywaniu trudności administracyjnych.
Natomiast ks. dr Marek Leśniak, adiunkt w Katedrze Teologii Życia na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II porusza kwestię odpowiedzialności katolików świeckich za dobro wspólne w życiu politycznym. Stwierdza, że dobro to stanowi interes publiczny i jest sumą warunków, w jakich żyje człowiek podlegając nieustannemu rozwojowi. Fundamentem dobra wspólnego jest zasada poszanowania praw człowieka, w tym prawa do życia od poczęcia, aż do naturalnej śmierci. Dla właściwego urzeczywistniania i rozwijania wspólnego interesu konieczny jest pokój.
W trzecim artykule ks. dr Robert Nęcek, adiunkt w Katedrze Mediów i Komunikacji Społecznej na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II i rzecznik prasowy Archidiecezji Krakowskiej zauważa, iż warunkiem owocnej pracy w środowisku pracy jest poszanowanie prawdy, godności i samej pracy. Dlatego, aby kwestia pracy i współpracy była rzeczywistością autentyczną powinna dokonywać się w otwartej przestrzeni prawdy. Wrażliwość na prawdę wyzwala nie tylko zaufanie, ale przyczynia się do ochrony ludzkiej godności i stanowi doskonały przyczynek dla jakościowego wykonywania pracy.
W ostatnim artykule, ks. dr Henryk Mieczysław Jagodziński, Radca Nuncjatury Apostolskiej i pracownik Sekretariatu Stanu Sekcji do Spraw Relacji z Państwami porusza zagadnienie historii Trybunału Roty Rzymskiej i jego funkcje w kościelnym porządku prawnym. Przestawia rys historyczny, normy Trybunału i podstawy doktrynalne działania i kompetencje Trybunału Roty Rzymskiej.
Trzeci rozdział niniejszej publikacji naukowej stanowią wybrane hasła encyklopedyczne pomocne w omówionej problematyce.
Ufamy, że artykuły zawarte w niniejszej naukowej publikacji staną się przyczynkiem do refleksji wokół problemów małżeństwa i społeczeństwa dla teologów, psychologów, socjologów, lekarzy i prawników.
[1] Benedykt XVI. Encyklika Deus caritas est nr 6.
